Күмертау тамашасыһын хайран ҡалдырыуы ҡыйын

Йәмғиәттең мәҙәни кимәле нимәгә бәйле? Был һорауға, ябай һәм аныҡ яуап биреүҙе күҙ уңында тотҡан кеүек тойолһа ла, һәр кем тиҙ арала яуап бирә алмай. Күмертау тамашасыһын хайран ҡалдырыр өсөн бик күп тырышырға кәрәк, тип иҫәпләй Светлана Тураева Күмертау тамашасыһын хайран ҡалдырыр өсөн бик күп тырышырға кәрәк, тип иҫәпләй Светлана Тураева Ҡағиҙә булараҡ, күп факторҙар, тиҫтәләрсә факторҙар кеүек ғазаплы уйланыуҙар башлана. Артабан был «унлыҡ» ты һанап сыға башлайҙар: кеше азатлығы кимәле, интеллектуаль элитаның үҫеше, мәғлүмәт инфраструктураһының байлығы, халыҡтың интеллектуаль өлгөрөүсәнлеге һәм башҡалар. Һәм тик мәҙәниәт эшмәкәрҙәре генә был һорауға бер тауыштан бер фраза менән яуап бирә – мәҙәни институттарҙың һәм ойошмаларҙың сыҙамлығы һәм камиллығы. Күмертау ҡалаһы ҡала округының мәҙәниәт идаралығы начальнигы Светлана Тураева менән мәҙәниәтте үҫтереү, шул иҫәптән ҡала округының мәҙәни учреждениеларының тотороҡлолоғо һәм камиллығы хаҡында һөйләштек.

- Светлана Марат ҡыҙы, мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре кешеләргә шатлыҡ килтереү, уларға яҡшы кәйеф булдырыу өсөн күп эшләй, бигерәк тә бөгөн, донъяла тыныс һәм шатлыҡлы булмағанда. Билдәләп үтәйем, улар быны тәртипһеҙ түгел, ә план буйынса һәм оҙайлы программаларға ярашлы эшләй. Күмертауҙа мәҙәниәтте үҫтереү буйынса ниндәй программалар эшләй икәнен белергә теләр инек? - Ҡала округының бөтә мәҙәниәт учреждениелары «Мәҙәниәт» милли проектын һәм уның республика өлөшөн тормошҡа ашырыуҙа әүҙем ҡатнаша. Бынан тыш, ике муниципаль программа эшләй: «Башҡортостан Республикаһының Күмертау ҡалаһы ҡала округында дәүләт милли сәйәсәтен Тормошҡа ашырыу» һәм «Башҡортостан Республикаһының Күмертау ҡалаһы ҡала округы мәҙәниәтен Үҫтереү». Был ике бер төрлө программа, һәр береһе үҙ маҡсаттары һәм бурыстары менән. Ике программа ла ҡалабыҙҙа мәҙәниәтте үҫтереүгә һәм һаҡлауға йүнәлтелгән. Билдәләп үтәм, уларҙың һәр береһен даими рәүештә тормошҡа ашырыуҙы күҙәтеп барабыҙ һәм камиллаштырабыҙ.

- Хәҙер йәштәрҙе мәҙәниәткә йәлеп итеү тураһында күп һөйләйҙәр. Бының өсөн ниндәй ысулдар бар? Бөгөн ҡала округының мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре үҫеп килгән быуынды үҫтереү өсөн нимә тәҡдим итә ала?

- Ҡаланың барлыҡ муниципаль мәҙәниәт учреждениелары ҡаланың барлыҡ белем биреү учреждениелары менән хеҙмәттәшлек итә. Мәҫәлән, тарих-тыуған яҡты өйрәнеү музейы һәм китапхана-филиалдар мәктәп уҡыусылары һәм юғары һәм урта махсус уҡыу йорттары студенттары өсөн лекциялар, әңгәмәләр, түңәрәк өҫтәлдәр, төрлө темаларға ижади кешеләр менән осрашыуҙар үткәрә. Тәү сиратта бөтә саралар үҫеп килгән быуынды патриотик тәрбиәләүгә, сәләмәт йәшәү рәүешен пропагандалауға һәм наркомания һәм алкоголизмға ҡаршы көрәшкә йүнәлтелгән. Мәҙәниәт өлкәһенең өҫтәмә белем биреү мәктәптәре, үҙ сиратында, балалар баҡсалары һәм мәктәптәр менән әүҙем эш алып бара. Уларҙың маҡсаты-балаларҙы уҡытыуға йәлеп итеү. Балалар сәнғәт мәктәптәре коллективтары дөйөм белем биреү мәктәптәре өсөн уҡыусыларҙың эштәре күргәҙмәләре, оҫталыҡ дәрестәре, уҡыу олимпиадалары, пленэрҙар үткәрә. Шулай уҡ бөтә учреждениеларҙа ла «Пушкин картаһы»программаһы эшләй.

- Былтыр мәҙәниәт учреждениеларының матди базаһын яҡшыртыу буйынса нимә эшләнек? 2023 йылда «Мәҙәниәт» милли проекты сиктәрендә күмертау ҡалаһында 3-сө моделле китапханала виртуаль концерт залы асылды. Ул музыка сәнғәтен яратыусылар өсөн мәҙәни йәлеп итеү үҙәгенә әйләнә. Хәҙер ҙур Мариин театрына ҡаланан сыҡмай ғына барырға мөмкин. Шулай уҡ быйыл Көнсығыш биҫтәһендә Балалар музыка мәктәбенең икенсе бинаһы ремонтланды.

- Республикала 2021 йылдан «Ауыл мәҙәниәт хеҙмәткәре»программаһы эшләй. Башҡортостан республикаһы бюджеты иҫәбенә 120 мәҙәниәт белгесе торлаҡ шарттарын яҡшыртты. Улар араһында күмертауҙар бармы?

- Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, был программа ҡала округтары составына ингән ҡалаларға һәм хатта ауылдарға ҡағылмай. Яҡын киләсәктә программа яңынан ҡаралыр тип ышанабыҙ, сөнки Ира һәм Маячныйҙа «Ауыл мәҙәниәт хеҙмәткәре»программаһында ҡатнаша алырлыҡ лайыҡлы белгестәр бар. - Ҡаланың бик күп ижади коллективтары республика һәм федераль кимәлдәге төрлө конкурстарҙа һәм ярыштарҙа әүҙем ҡатнашты. Еңеүҙәрегеҙ менән ғорурланығыҙ. - Былтыр Балалар музыка мәктәбе уҡыусыһы Кристина некрасова БАШҠОРТОСТАН башлығы стипендиаты булды. Был мәктәп тәрбиәләнеүсеһенең дә, педколлективтың да ҙур ҡаҙанышы. З.Хәлилов исемендәге халыҡ ҡурайсылар ансамбле БАШҠОРТОСТАНДЫҢ Атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре З. Хәлилов исемендәге Башҡорт халыҡ музыка ҡоралдары төбәк фестивалендә гран-при яуланы. Шулай уҡ бик лайыҡлы еңеү. Ырымбур ҡалаһында «GoodDayFest» Күп Жанрлы конкурс-фестивалендә «Карусель» халыҡ бейеүҙәре ансамбленең гран-при яулауы менән ғорурлана. «Контраст» халыҡ бейеү ансамбленең тағы ла бер еңеүенә шатландым. Контраст балалар һәм үҫмерҙәр ижады фестиваль-конкурсының гран-приһын яулай йыл Миҙгелдәре. Петербург. Балалар музыка мәктәбе уҡыусыһы Иҙелтунниковтың Ғата сөләймәнов исемендәге башҡорт халыҡ музыка ҡоралдарында уйнаусыларҙың асыҡ зона конкурсында гран-приға лайыҡ булыуын белгәс, ҙур шатлыҡ кисерҙем.

- Ҡалабыҙҙа бик күп ҡыҙыҡлы саралар уҙғарыла, күптәр уларҙың йылдан-йыл ҡыҙыҡлыраҡ һәм тамашалыраҡ булыуын билдәләй. Һөнәри ҡарашығыҙ буйынса, былтыр һәм ағымдағы йылда айырыуса уңышлы булғандарҙы атағыҙ.

- Бындай баһаны ишетеү бик күңелле. Ысынлап та, һәр сара индивидуаль һәм ҡабатланмаҫ булып сыға, мин быны ғорурлыҡ менән әйтәм. Мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре, ә улар беҙҙә идеялы, талантлы һәм фиҙаҡәр, хатта иң ябай ябай сараға йән һәм ижади көстәр һала. Шулай уҡ улар күмертау тамашасыһын хайран ҡалдырыр өсөн бик ныҡ тырышырға кәрәклеген белә. Бына шулай тырышалар. Иң яратҡан эштәремде атайым. 2023 йыл Күмертау өсөн юбилей йылы булғанлыҡтан, йыл дауамында был датаға арналған саралар: китап һәм картиналар күргәҙмәләре, экскурсиялар, концерт программалары, ҡала фестивалдәре һәм бөтәһе лә юбилей йылы эгидаһы аҫтында үтә. Йәй аҙағында ҡала Көнө лә ҙур масштабта үтә. Былтыр ҡаланың ике халыҡ коллективы – рус халыҡ инструменттары халыҡ оркестры һәм «Урал биҙәктәре»рус йыры халыҡ хоры үҙҙәренең юбилейын билдәләне. Уларҙың концерттары Күмертауҙың юбилей йылында ҡала халҡы өсөн бүләк булды. Ике бренд сараһы юғары кимәлдә үтте: «Алтын сапсан» бөтә Рәсәй балалар һәм үҫмерҙәр ижады фестиваль-конкурсы һәм «Казачий спас»төбәк-ара казак мәҙәниәте фестивале. Унда мең ярымдан ашыу талантлы кеше ҡатнашты. Әйтергә кәрәк, Күмертау Ҡалаһының Балалар сәнғәт мәктәбе уҡыусылары «Биҙәү-ҡулланма сәнғәте» номинацияһында «Алтын сапсан»бөтә рәсәй фестиваль-конкурсында гран-приға лайыҡ булды. Быйыл ҡалабыҙҙың ике күренекле коллективы ҙур концерт менән үҙҙәренең юбилейын билдәләне: «Урал таңдары» халыҡ рус йыры ансамбленә – 40, ә «Зоренька» өлгөлө рус йыры ансамбленә 35 йыл тулды. Мартта тәүге тапҡыр «Ҡар Бабай»ғаилә фестивален үткәрҙек. Бөтә халыҡ өсөн конкурстар, викториналар, спорт ярыштары һәм концерт программаһы әҙерләнгән. 22 февралдә күмерселәр мәҙәниәт Һарайында «Еңеү Салюты»Республика халыҡ ижады фестиваленең икенсе этабы үтте. Фестиваль ватандың героик тарихын һәм хәрби данын пропагандалау, уны яҡлаусыларҙың иҫтәлегенә хөрмәт һәм граждандарҙың патриотизмын тәрбиәләү маҡсатында биш йылға бер тапҡыр үткәрелә. - Ниндәй критерийҙар буйынса һеҙ, етәксе булараҡ, байрамдың уңышлы үтеүен йәки булмауын баһалайһығыҙ? - Һәр сараның уңышы, тәү сиратта, тамашасыларға бәйле. Әгәр байрам уларҙың күңеленә һәм күңеленә үтеп инһә, тимәк, ул уңышлы үтә. Ә залдың кәйефен беҙ, мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре, хатаһыҙ фаразлайбыҙ. - Быйыл тағы нимә көтөргә кәрәк? - Быйыл көҙ беҙҙең ҡалала бөтәһе лә яратҡан фестивалдәре – «Алтын сапсан» XII бөтә рәсәй балалар һәм үҫмерҙәр ижады фестиваль-конкурсы һәм «Казачий спас»Х төбәк-ара казак мәҙәниәте фестивале үтәсәк. Уларға әҙерлек башланған да инде. Ижади коллективтарыбыҙҙың потенциалын һәм амбицияларын иҫәпкә алып, улар юғары кимәлдә үтәсәк, бик ҡыҙыҡлы буласаҡ, быны мин гарантиялайым.

Беҙҙең белешмә:

Культура за последние 5 лет

(2019-2023 годы)

Общий   консолидированный  бюджет  сферы   культуры   в 

• В 2024 году (прогноз) – 14,486 млр.рублей,
• в 2023 году – 14,410 млрд. рублей,
• в 2022 году – 12,705 млрд. рублей,
• в 2021 году – 11,701 млрд. рублей,
• в 2020 году – 11,619 млрд. рублей,
• в 2019 году – 11,794 млрд. рублей.

За 1 квартал 2024 года средняя заработная плата работников культуры составила 44 778,26 рублей (за 1 квартал 2023 года – 40 452,61 руб.), что соответствует 98,1% по отношению к среднемесячной начисленной заработной плате наемных работников в организациях, у индивидуальных предпринимателей и физических лиц (среднемесячному доходу от трудовой деятельности) по Республике Башкортостан. При этом по итогам года планируется не менее 100% достижение целевых показателей по заработной плате.